Dyrektywa CSRD – zrównoważony rozwój to nowe obowiązki dla przedsiębiorstw. Dla kogo i kiedy?

Dyrektywa CSRD (skrót od: Corporate Sustainability Reporting Directive) to europejska inicjatywa mająca na celu zwiększenie przejrzystości i odpowiedzialności przedsiębiorstw w zakresie ich działań związanych ze zrównoważonym rozwojem. Zrównoważony rozwój to koncepcja, która zyskała na znaczeniu w obliczu rosnących wyzwań ekologicznych, społecznych i ekonomicznych. Dla Unii Europejskiej jest ważnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu. Czego dokładnie dotyczy dyrektywa, kogo obejmie i kiedy? Oto niezbędna wiedza w pigułce.

Sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju

W świecie, w którym zmiany klimatyczne, utrata bioróżnorodności i wyczerpywanie się zasobów naturalnych stają się coraz bardziej odczuwalne, konieczność wdrożenia zasad zrównoważonego rozwoju staje się pilniejsza niż kiedykolwiek wcześniej. W najprostszym ujęciu, zrównoważony rozwój oznacza dążenie do równowagi pomiędzy potrzebami współczesnego społeczeństwa a możliwością ich zaspokojenia przez przyszłe pokolenia, bez degradacji środowiska naturalnego. Dotycząca tego zagadnienia dyrektywa CSRD wprowadza szereg nowych obowiązków dotyczących sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Obowiązki te dotyczyć będą informacji niefinansowych z zakresu ESG – Environmental (środowiska), Social (społeczeństwa) i Governance (ładu korporacyjnego). Od wejścia w życie dyrektywy w sprawie sprawozdawczości sprawozdania dotyczące zrównoważonego rozwoju będą częścią raportów przedsiębiorstw. 

Pełna nazwa dyrektywy brzmi:

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2022/2464

z dnia 14 grudnia 2022 r.

w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju

• Po co nam dyrektywa CSRD? Sprawdź czym jest greenwashing

Główne założenia unijnej dyrektywy CSRD związane ze zrównoważonym rozwojem

Poprzedniczką dyrektywy CSRD była NFRD (Dyrektywa 2014/95/EU Non-Financial Reporting Directive – NFRD). Okazała się one jednak niewystarczająca i  zbyt ogólna w kwestii ujawniania informacji niefinansowych. Dlatego CSRD rozszerza obowiązki raportowania na większą liczbę przedsiębiorstw. Jak podaje PwC: „Obecnie dyrektywą CSRD jest objętych 150 firm w Polsce, a już niebawem nowe obowiązki raportowe będą dotyczyć grupy ponad 3500 polskich przedsiębiorstw.” Nie da się ukryć, że wdrożenie dyrektywy CSRD oznaczać będzie zmiany dla wielu, w tym polskich, przedsiębiorstw.

Nowe przepisy obejmują wszystkie duże firmy oraz małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdach. Kluczowe kategorie informacji, które muszą być raportowane, to:

• Środowisko: wpływ działalności firmy na zmiany klimatyczne, zużycie zasobów naturalnych, emisję gazów cieplarnianych itp.
• Społeczność: aspekty związane z prawami człowieka, różnorodnością i włączeniem społecznym.
• Ład korporacyjny: praktyki zarządzania, struktury zarządzania ryzykiem, antykorupcja.

Standardy raportowania w dyrektywie na rzecz zrównoważonego rozwoju

Dyrektywa CSRD wprowadza jednolite standardy raportowania informacji niefinansowych, które są zgodne z międzynarodowymi standardami takimi jak GRI (Global Reporting Initiative) i SASB (Sustainability Accounting Standards Board). Ujednolicone standardy mają na celu ułatwienie porównywania danych pomiędzy firmami i sektorami, w tym:

• Kwestie środowiskowe: emisja gazów cieplarnianych, zużycie energii, zarządzanie odpadami, wpływ na bioróżnorodność.
• Społeczność: praktyki dotyczące praw człowieka, różnorodności i włączenia społecznego.
• Ład korporacyjny: struktury zarządzania, przeciwdziałanie korupcji, polityka wynagrodzeń.

Weryfikacja, cyfryzacja i dostępność danych 

CSRD nakłada na podmioty wymagania, aby niezależne podmioty zewnętrzne weryfikowały raporty dotyczące zrównoważonego rozwoju. Ma to na celu zwiększenie wiarygodności i dokładności przekazywanych informacji. Dyrektywa kładzie też nacisk na cyfryzację procesów raportowania. Każdy zainteresowany ma mieć dostęp do danych w formie cyfrowej. Ma to umożliwić łatwiejszy dostęp do informacji i ich analizę przez zainteresowane strony, takie jak inwestorzy, analitycy czy organizacje pozarządowe.

Dyrektywa nakłada obowiązek transparentności i odpowiedzialności. Transparentność odnosi się przede wszystkim do przejrzystości oraz jawności informacji przekazywanych przez przedsiębiorstwa. Pozwala to na lepsze zrozumienie wpływu działalności firm na środowisko, społeczeństwo oraz gospodarkę. Odpowiedzialność natomiast dotyczy zdolności firm do ponoszenia konsekwencji za swoje działania (zarówno te pozytywne jak i negatywne). Przedsiębiorstwa muszą dostarczyć osobom zainteresowanym szczegółowych informacji na tematy związane m.in. z:

• strategią zrównoważonego rozwoju,
• celami związanymi z ochroną środowiska, 
• ryzykami i możliwościami związanymi ze zrównoważonych rozwojem, 
• działaniami podjętymi w celu osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju.

Jakie przedsiębiorstwa i spółki obejmie dyrektywa w sprawie sprawozdawczości

Dyrektywa CSRD jest skierowana do szerokiego spektrum przedsiębiorstw, a jej zakres obejmuje:

• Duże przedsiębiorstwa. Wszystkie duże firmy działające na terenie Unii Europejskiej, niezależnie od sektora, w którym działają. Duże przedsiębiorstwa definiuje się jako te, które spełniają przynajmniej dwa z trzech kryteriów: zatrudnienie powyżej 250 pracowników, obroty powyżej 40 milionów euro rocznie, lub suma bilansowa powyżej 20 milionów euro.
• Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) MŚP notowane na giełdach (notowane na rynkach regulowanych). One również muszą spełniać wymogi CSRD, choć mają nieco złagodzone obowiązki raportowania w porównaniu do dużych firm. Inne MŚP mogą dobrowolnie dostosować swoje raportowanie do standardów CSRD.
• Podmioty spoza UE. Firmy spoza Unii Europejskiej, które prowadzą działalność w UE i przekraczają określone progi finansowe.

Inwestorzy i inne zainteresowane strony.

Dyrektywa adresuje również potrzeby inwestorów, analityków finansowych, organizacji pozarządowych i innych interesariuszy, którzy potrzebują rzetelnych i porównywalnych danych ujętych w sprawozdania w zakresie zrównoważonego rozwoju firm.

Od kiedy obowiązuje dyrektywa o sprawozdawczości

Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej formalnie przyjęły dyrektywę CSRD w listopadzie 2022 roku. Kluczowe daty i terminy związane z wejściem w życie i wdrożeniem dyrektywy są następujące:

Kluczowe terminy wdrożenia ESG

1. 2023 rok – Przepisy dyrektywy CSRD zaczęły obowiązywać od stycznia 2023 roku. Od tego momentu państwa członkowskie Unii Europejskiej miały czas na transpozycję przepisów dyrektywy do krajowego prawa.
2. 2024 rok – Firmy, które już podlegały wcześniejszej dyrektywie NFRD (Non-Financial Reporting Directive), muszą zacząć raportować zgodnie z nowymi wymogami CSRD od roku obrotowego zaczynającego się 1 stycznia 2024.
3. 2025 rok – Duże przedsiębiorstwa, które nie podlegały wcześniejszej dyrektywie NFRD, będą musiały spełniać wymogi CSRD od roku obrotowego zaczynającego się 1 stycznia 2025 roku.
4. 2026 rok – Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) notowane na giełdach, a także inne wybrane podmioty, muszą rozpocząć raportowanie zgodnie z CSRD od roku obrotowego zaczynającego się 1 stycznia 2026 roku. MŚP mogą jednak skorzystać z dodatkowego okresu przejściowego, co oznacza, że pełne wymogi będą dla nich obowiązywać od 2028 roku.
5. 2028 rok – Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) mające dodatkowy okres przejściowy muszą w pełni wdrożyć wymogi CSRD do 2028 roku.

Od kiedy CSRD będzie obowiązywać w Polsce?

Ponieważ mamy do czynienia z dyrektywą unijną, nie stosuje się jej bezpośrednio do podmiotów zobowiązanych. Natomiast wymagane jest wdrożenie jej postanowień do polskiego porządku prawnego. Czas na wdrożenie dyrektywy był do 6 lipca 2024 r. Wiadomo już, że tak się nie stało. Gdy piszemy ten artykuł, polski projekt ustawy jest dopiero na etapie konsultacji i opiniowania. Pewne jest, że Polska, podobnie jak inne kraje członkowskie, opóźnia się z wdrożeniem dyrektywy. To realna groźba nałożenia na Polskę kary pieniężnej za brak implementacji dyrektywy CSRD w terminie. Należy śledzić strony Rządowego Centrum Legislacji i trzymać rękę na pulsie, aby przekonać się, kiedy nowe obowiązki będą mieć zastosowanie do polskich przedsiębiorstw.

Od 1 stycznia 2024 r trzeba zbierać dane

Dyrektywa CSRD wchodzi w życie etapami, aby umożliwić przedsiębiorstwom dostosowanie się do nowych wymogów raportowania. Począwszy od 2024 roku, firmy już podlegające dyrektywie NFRD raportują zgodnie z CSRD. Następnie stopniowo włączane będą kolejne grupy przedsiębiorstw, aż do pełnego wdrożenia wymogów do 2028 roku. Te terminy dają przedsiębiorstwom czas na przygotowanie się do nowych obowiązków związanych z transparentnością i odpowiedzialnością za działania związane ze zrównoważonym rozwojem.

Podsumowanie

Dyrektywa CSRD jest krokiem naprzód w kierunku większej przejrzystości i odpowiedzialności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wprowadza ona surowe wymogi dotyczące raportowania informacji niefinansowych, które mają na celu poprawę jakości danych, ich porównywalności oraz wiarygodności. Obejmuje szerokie spektrum przedsiębiorstw, od dużych korporacji po małe i średnie firmy notowane na giełdach, a także podmioty spoza UE prowadzące działalność na jej terenie. Dzięki tym regulacjom, inwestorzy i inni interesariusze będą mogli lepiej ocenić wpływ działalności firm na środowisko, społeczeństwo i gospodarkę.

Pomożemy Ci w dostosowaniu się do nowych przepisów

Kancelaria armińska radcowie prawni pomaga firmom w dostosowaniu się do nowych zmian, jakie niesie ze sobą temat zrównoważonego rozwoju (ESDG) oraz Dyrektywa CSRD. Oferujemy:

• Doradztwo prawne w zakresie ESG. Pomagamy firmom zrozumieć nowe przepisy i dostosować się do nich.
• Pomoc w przygotowaniu rzetelnych raportów. Wspieramy firmy w tworzeniu raportów zgodnych z nowymi standardami.
• Szkolenia z zakresu zrównoważonego rozwoju. Oferujemy szkolenia dla pracowników, aby zwiększyć ich świadomość i zaangażowanie w zrównoważony rozwój.
• Wsparcie w kontaktach z organami nadzorczymi. Pomagamy firmom w komunikacji i współpracy z organami nadzorczymi.

Pomagamy firmom działać zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Dzięki temu budują one zaufanie wśród klientów i inwestorów. Potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się z nami.