Obecnie coraz większą uwagę poświęca się zrównoważonemu rozwojowi oraz odpowiedzialności społecznej i środowiskowej firm. Konsumenci chcą podejmować świadome decyzje i kupować produkty pochodzące z ekologicznej produkcji. Niestety, rosnące zainteresowanie ekologią sprawia, że niektóre firmy wykorzystują te trendy w nieuczciwy sposób. Greenwashing, czyli zjawisko „zielonego kłamstwa”, staje się coraz bardziej powszechne. Przyglądamy się, czym jest greenwashing, jakie są jego przykłady, a także na czym polega dyrektywa ESG. Czy Unia Europejska zamierza skutecznie walczyć z tym zjawiskiem?
Co to jest greenwashing?
Greenwashing to praktyka, w której firmy udają, że są bardziej ekologiczne niż w rzeczywistości. Firmy stosują fałszywe lub przesadzone deklaracje o swoich działaniach na rzecz środowiska, aby przyciągnąć klientów.
Kolokwialnie można powiedzieć, że to niezła ekościema. Przykłady? Firmy chwalące się „zielonymi” produktami, choć nie wprowadziły żadnych zmian w produkcji. Albo ukrywające swoje negatywne wpływy na środowisko za pomocą chwytliwych haseł reklamowych.
Jak rozpoznać greenwashing?
Nie jest to łatwe, ale istnieją pewne wskazówki, które mogą pomóc w identyfikowaniu greenwashingu. Poniższe działania mogą sprawić, że greenwashing szybciej wyjdzie na jaw, obnażając nieuczciwość stosujących go firm.
- Sprawdzaj deklaracje i reklamy firm pod kątem konkretnych działań. Firmy często składają ogólne deklaracje, które nie są poparte żadnymi konkretnymi działaniami. Zwracaj uwagę na szczegóły komunikacji, a zwłaszcza reklamowych tricków.
- Weryfikuj firmowe raporty. Przeglądaj dostępne raporty dotyczące zrównoważonego rozwoju i sprawdzaj, czy zawierają one konkretne dane i dowody działań.
- Zobacz, czy firma jest otwarta na dialog z interesariuszami. Firmy zaangażowane w zrównoważony rozwój często są otwarte na dialog z klientami, pracownikami i innymi zainteresowanymi stronami. Sprawdź, czy odpowiedzą Ci na zadane pytanie, dotyczące ich działań zgodnych z ekologią, i czy swoją odpowiedź poprą konkretnymi danymi i dowodami swoich działań.
- Sprawdź, czy deklarowane działania są zgodne z rzeczywistością. Czy firma rzeczywiście realizuje to, co obiecuje? Czy istnieją niezależne oceny lub certyfikaty potwierdzające zrównoważone praktyki?
Kto ma na koncie ekościemę – przykłady greenwashing
Greenwashing ma wiele odmian i występuje w wielu branżach. Łapią się na niego zarówno małe, lokalne przedsiębiorstwa, jak i firmy o znanych markach. Oto kilka najczęstszych praktyk greenwashingu:
- Stosowanie „zielonego” marketingu. Firmy często sugerują, że ich produkty pochodzą z ekologicznych upraw, choć to nieprawda. To tylko marketingowy chwyt.
- Ukrywanie negatywnych wpływów na środowisko. Firmy reklamują się jako „ekologiczne”, podczas gdy w rzeczywistości nie wprowadzają żadnych działań mających na celu ochronę środowiska.
- Wybiórcze prezentowanie informacji. Przedsiębiorstwa mogą ukrywać negatywne aspekty swojej działalności i podkreślać jedynie te, które są korzystne dla ich wizerunku.
Znane są także przypadki, gdy greenwashing stosowały duże, znane firmy. O ich zielonych wpadkach można przeczytać w internecie. Chcąc budować swój wizerunek, poprzez kłamliwe działania raczej straciły na wiarygodności. Te przypadki pokazują, że greenwashing jest poważnym problemem, który może wprowadzać konsumentów w błąd i podważać zaufanie do firm.
1. Volkswagen zaliczył “Dieselgate”
Volkswagen był zaangażowany w ogromny skandal związany z emisją spalin, znany jako „Dieselgate”. Firma instalowała oprogramowanie w swoich samochodach z silnikami diesla, które manipulowało wynikami testów emisji spalin. W normalnych warunkach jazdy samochody emitowały znacznie więcej szkodliwych substancji, niż wskazywały testy. Volkswagen reklamował swoje pojazdy jako „czystsze” i bardziej ekologiczne, co było kłamstwem.
2. Ekologiczna linia ubrań H&M wcale nie tak zrównoważona
H&M, szwedzka sieć odzieżowa, promowała swoją linię ubrań „Conscious Collection” jako zrównoważoną i ekologiczną. Firma twierdziła, że ubrania są produkowane z materiałów przyjaznych dla środowiska, takich jak organiczna bawełna i recyklowane tkaniny. W rzeczywistości jednak, krytycy wskazywali, że H&M stosował greenwashing, ponieważ firma nie była w stanie udokumentować rzeczywistych korzyści środowiskowych swoich produktów, a sama produkcja odzieży nadal wiązała się z wysokim zużyciem zasobów i generowaniem odpadów.
3. Butelki Nestlé zamiast oszczędzać, zatruwały środowisko
Nestlé, gigant spożywczy, reklamował swoje wody butelkowane jako przyjazne dla środowiska. Firma twierdziła, że ich butelki są w pełni recyklowane. W rzeczywistości, tylko niewielka część butelek trafiała do recyklingu, a produkcja i dystrybucja wody butelkowanej miały duży negatywny wpływ na środowisko, w tym na zasoby wodne i zanieczyszczenie plastikiem.
Czym jest ESG?
O greenwashingu często mówi się w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju. To dlatego, że właśnie dbałość o ekologię i zrównoważony rozwój mogą być odpowiedzią na ekościemę.
ESG to skrót od Environmental, Social, and Governance. To podejście, które uwzględnia trzy główne czynniki:
- Środowiskowe: wpływ działalności firmy na środowisko (emisja CO2, zużycie wody).
- Społeczne: relacje z interesariuszami, pracownikami, zaangażowanie społeczne.
- Zarządcze: sposób zarządzania firmą (uczciwość, transparentność).
Firmy korzystają z ESG, aby ocenić długoterminowe ryzyka i perspektywy inwestycyjne. Jednak nie wszystkie firmy podchodzą do tego uczciwie, co prowadzi do greenwashingu. Tymczasem podejście oparte na ESG znajduje wymiar w konkretnych działaniach i regulacjach prawnych, które mają na celu uporządkowanie wprowadzających w błąd praktyk nieuczciwych firm.
Dyrektywa CSRD dotycząca ESG – europejski pomysł na walkę z greenwashing 'iem
Unia Europejska wprowadza dyrektywę CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Jej celem jest przejrzyste i rzetelne raportowanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju przez firmy.
Pełna nazwa aktu brzmi:
Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniająca dyrektywę 2013/34/UE, dyrektywę 2004/109/WE, dyrektywę 2006/43/WE oraz rozporządzenie (UE) nr 537/2014 w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju
Dyrektywa ma na celu:
- Zapewnienie rzetelnych informacji konsumentom, inwestorom i społeczeństwu. Firmy będą musiały dostarczać wiarygodne dane dotyczące swoich działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.
- Zapobieganie nieuczciwym praktykom. Dyrektywa wprowadza standardy raportowania, które mają na celu eliminację greenwashingu.
- Zwiększenie kontroli organów nadzorczych nad firmami. Organy nadzorcze będą miały większe uprawnienia do kontrolowania rzetelności raportów firm.
Firmy będą musiały publikować raporty, w których pokażą, jak wprowadzają zrównoważony rozwój do swojej działalności. Ustawa ma ułatwić identyfikację i wykrywanie greenwashingu.
Projekt ustawy wdrażającej zasady ESG w Polsce jest na etapie opiniowania.
Podsumowanie
Greenwashing to poważny problem, ale możemy z nim walczyć. Edukacja konsumentów i rzetelne raportowanie to klucz do sukcesu. Firmy muszą działać uczciwie, a my możemy im w tym pomóc. Dyrektywa ESG to krok w dobrym kierunku, aby świat biznesu stał się bardziej zrównoważony. Wspólnie możemy przyczynić się do lepszej przyszłości.
Pomożemy Ci w dostosowaniu się do nowych przepisów
Kancelaria armińska radcowie prawni pomaga firmom w dostosowaniu się do nowych zmian, jakie niesie ze sobą temat zrównoważonego rozwoju (ESDG) oraz Dyrektywa CSRD. Oferujemy:
- Doradztwo prawne w zakresie ESG. Pomagamy firmom zrozumieć nowe przepisy i dostosować się do nich.
- Pomoc w przygotowaniu rzetelnych raportów. Wspieramy firmy w tworzeniu raportów zgodnych z nowymi standardami.
- Szkolenia z zakresu zrównoważonego rozwoju. Oferujemy szkolenia dla pracowników, aby zwiększyć ich świadomość i zaangażowanie w zrównoważony rozwój.
- Wsparcie w kontaktach z organami nadzorczymi. Pomagamy firmom w komunikacji i współpracy z organami nadzorczymi.
Pomagamy firmom uniknąć greenwashingu i działać zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Dzięki temu budują one zaufanie wśród klientów i inwestorów. Potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się z nami.
Niniejszy artykuł ma wyłącznie funkcję informacyjną i publicystyczną i nie stanowi porady prawnej. Jest efektem pracy i wiedzy jego autora. Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub oceny prawnej Twojej konkretnej sytuacji, skontaktuj się z radcą prawnym i poproś o indywidualną opinię.