Czy masz czasem wrażenie, że teksty prawne są pisane przez prawników dla prawników? Długie regulaminy, niezrozumiałe umowy, sterty dokumentów, których nikt nie czyta, bo zabranie się do tej lektury jest jak przygotowanie się do lotu na księżyc? A przecież prawo dotyczy każdego i powinno być zrozumiałe dla każdego. Umowy powinny być jasne, przejrzyste i czytelne. Regulaminy przygotowane tak, aby zachęcać do ich przeczytania i zaakceptowania. W odpowiedzi na te problemy powstało Legal Design – podejście, które polega na projektowaniu prawa. W kancelarii armińska radcowie prawni jesteśmy jego entuzjastkami.
Co to jest Legal Design?
Legal Design to podejście projektowe, którego celem jest tworzenie lepszego, łatwiejszego i bardziej zrozumiałego prawa oraz dokumentów prawnych. Idea tej metody zakłada, że prawo tworzone jest dla ludzi, a skoro tak, to przede wszystkim dla nich, a nie dla prawników, powinno być zrozumiałe. Stąd stosuje szereg technik, innowacji i narzędzi, które sprawiają, że prawo staje się łatwiejsze w odbiorze. Zrozumiałe. Prostsze. Lepsze. Takie, które daje dostęp do wiedzy i zapobiega wykluczeniu społecznemu.
Legal Design zatacza coraz szersze kręgi, a jego fanami staje się coraz więcej firm i prawników, którzy wykorzystują i tworzą dokumenty prawne oraz wykorzystują je do świadczenia usług prawnych. Zakres zastosowania tej metody jest bardzo szeroki – od wizualizacji na stronach internetowych, interfejsów w aplikacjach, przez dokumenty, formularze, wzory umów i regulaminy. Zasada jest prosta: ma być prosto, przyjemnie i zrozumiale. Dzięki temu łatwiej będzie przekonać klientów, konsumentów, odbiorców i użytkowników do postępowania zgodnie z prawem i stosowania go.
„Legal design, projektowanie na potrzeby prawa, to zastosowanie zasad projektowania skoncentrowanego na człowieku i jego potrzebach w świecie prawa, tak aby system prawny i usługi prawnicze były bardziej przyjazne dla człowieka”
Margaret Hagan, prawniczka i projektantka; Dyrektor The Legal Design Lab, w swojej książce pt. Law by Design.
Przykład dokumentów prawnych stworzonych w tej metodzie
Tworzenie prawa w duchu Legal Design pozwala na rozwinięcie kreatywności i daje nieograniczone możliwości. W ten sposób można opracować nieskończoną liczbę dokumentów, a nawet ustaw i rozporządzeń, które są elementem systemu prawa. Zasadnicze znaczenie będzie miało uwzględnienie kilku elementów, które decydują o tym, czy dokument prawny jest zrozumiały:
- Używanie bardziej potocznego, zrozumiałego dla ludzi języka, a unikanie języka branżowego – stricte prawniczego, naszpikowanego trudnym i specyficznym słownictwem. Jeśli niektórych słów, definicji czy pojęć nie da się zastąpić, można je wytłumaczyć
- Ilustracje, grafiki, wykresy i tabele – pomagają przyswoić i zrozumieć najważniejsze punkty umowy czy regulaminu. Zamiast pisać ile wynosi czynsz najmu, możesz pokazać to w formie tabelki lub grafiki.
- Wyróżnienie i uwypuklenie istotnych elementów umowy, które decydują o jej charakterze – zwykle dotyczy to przedmiotu umowy, wynagrodzenia czy terminu, na jaki zawiera się kontrakt.
- Uproszczenie i jasne ułożenie struktury dokumentu – na przykład od najważniejszych kwestii, do najmniej ważnych. W uzyskaniu przejrzystości pomagają też paragrafy, odstępy między punktami, tabele i akcenty kolorystyczne.
W Legal Design można stworzyć na przykład prostą umowę najmu mieszkania. Zamiast nudnego, naszpikowanego prawniczymi terminami dokumentu, zastosuj czytelną umowę – zrozumiałą dla każdego. Taką, która pozwoli uniknąć nieporozumień i uchowa od sporów między stronami. Taką, którą aż chce się podpisać. Właśnie takie dokumenty tworzymy w kancelarii armińska radcowie prawni. Taką umowę najmu mieszkania kupisz w naszym sklepie internetowym.
Inne przykłady:
- Formularze wypełniane w banku albo jako brief do oferty – uprości je przejrzysty sposób ułożenia informacji, prosty język zastosowany w stronie czynnej, ramki i grafiki
- Pouczenia i informacje – na przykład polityka prywatności w formie ulotki z zastosowaniem elementów storytellingu, dająca jasne wskazówki jak się zachować lub jak skorzystać z przysługujących nam praw
- Umowa sprzedaży albo umowa zlecenia, która w obrazkowy sposób przedstawia, na czym polega jej wykonanie, ile będzie wynosić wynagrodzenie i jak rozliczyć konieczne wydatki
Czy każdy dokument prawny da się stworzyć w duchu Legal Design? Jakie są ograniczenia?
Teoretycznie tak. Jego celem jest usprawnienie komunikacji i większa zrozumiałość dokumentów. A nie ma takiego dokumentu, którego nie dałoby się uprościć. W praktyce jednak istnieją pewne kategorie dokumentów, w których Legal Design da się zastosować tylko w ograniczonym zakresie, na przykład ze względu na ich cel, grupę docelową czy kontekst. Należą do nich różnego rodzaju akty prawne, które wymagają posługiwania się stricte prawnymi definicjami albo kontrakty korporacyjne, w których na przykład zabawne grafiki mogą zostać źle odebrane przez strony.
Niektóre dokumenty wymagają, aby zachować w nich odpowiedni stopień formalności albo bardzo szczegółowe opisy. Jednak i takie dokumenty można spróbować przedstawić jako dobrze opracowany graficznie projekt. Pomogą w tym nie tylko kancelarie prawne znające język prawa i specjalizujące się w tej metodzie, ale także specjaliści od projektowania informacji, projektanci i eksperci, na przykład wykształceniu na Uniwersytecie SWPS we Wrocławiu.
Czy to jest dla każdego?
Nie każdy może tworzyć dokumenty w duchu Legal Design, gdyż wymaga to określonej wiedzy i umiejętności (prawniczej i projektowej), ale każdy może być ich odbiorcą. Skąd wiadomo, kiedy warto posłużyć się tą metodą?
- Gdy odpowiemy sobie na pytanie – jaki jest cel dokumentu, który chcemy stworzyć? Jak ma być wykorzystany i dla kogo jest dedykowany?
- Gdy zrobimy badanie fokusowe i stwierdzimy, kto będzie korzystał z naszej pracy. Czy będą to osoby fizyczne, konsumenci, osoby wykluczone a może firmy?
- Gdy będziemy wiedzieć, w jakim wieku będą osoby korzystające z naszych formularzy, ulotek i regulaminów. Jakim językiem do nich mówić i gdzie ich znaleźć? Czy te osoby miały już do czynienia z tą metodą i oczekują od nas jej zastosowania, czy może będzie to dla nich nowe doświadczenie?
- Gdy uzyskamy informację, w jaki sposób nasi odbiorcy lubią pozyskiwać i przyswajać informacje? Wolą je oglądać czy czytać? Chcą, aby nośniki informacji były interaktywne (np. aplikacje), czy wystarczą im te przekazane na papierze (np. kolorowe formularze).
- Gdy zaplanujemy badania i testy korytarzowe z naszą grupą docelową, które dadzą nam odpowiedź na pytanie, czy nasz dokument sprawdza się w praktyce. Czy spełnia potrzeby i oczekiwania odbiorców? Jak go odbierają? Czy im się podoba, czy mają do niego zastrzeżenia wymagające poprawek? Testowanie to bardzo ważny element każdego procesu, także projektowego.
Czym różni się Legal Design od Legal Design Thinking?
Legal Design i Legal Design Thinking to dwa pojęcia, które są ze sobą powiązane, ale różnią się między sobą. Oto krótkie wyjaśnienie, jakie są różnice między nimi.
Choć oba pojęcia brzmią podobnie i dotyczą tego samego obszaru, to istnieje między nimi różnica. Legal Design to szeroko rozumiane podejście projektowe. Jego cel to stworzenie zrozumiałych, użytecznych dla odbiorców i skutecznych dokumentów i usług prawnych. To podejście wykorzystuje szereg narzędzi i metod projektowych:
- inforgrafiki
- diagramy i piktogramy
- storytelling
- badania i testy użytkowników
- mapowanie i prototypowanie
Z kolei Legal Design Thinking to proces projektowy. Składa się na niego 5 faz:
- zrozumienie,
- definicja,
- pomysł,
- prototypowanie,
- testowanie.
Zatem w uproszczeniu można powiedzieć, że Legal Design to podejście projektowe, które skupia się na projektowaniu dokumentów prawnych i usług prawnych, natomiast Legal Design Thinking to proces projektowy, który wykorzystuje podejście projektowe i myślenie projektowe, aby zaprojektować rozwiązania, które są lepiej dopasowane do potrzeb i oczekiwań użytkowników.
Kto wymyślił Legal Design?
Idea Legal Design pochodzi ze Szkoły Prawa na Uniwersytecie Stanforda (Stanford Law School).
Pojęcie „Legal Design” jest dość nowe, choć od jego pierwszego użycia minęło już kilkanaście lat. Jednak jego kariera wciąż się rozwija. Użyła go w 2008 roku Muirne Laffan, ówczesna dyrektor generalna Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA), podczas jej prezentacji na konferencji Legal Futures.
Od tamtego czasu, Legal Design stał się popularnym podejściem projektowym w dziedzinie prawa, a coraz więcej firm prawniczych, organizacji pozarządowych i projektantów zaczęło stosować tę metodologię w projektowaniu dokumentów prawnych i usług prawnych. Współcześnie powstaje coraz więcej narzędzi i metod projektowych ułatwiających realizację tego celu. Korzysta na tym każdy z nas, bo dzięki Legal Design powstają lepsze i skuteczniejsze dokumenty prawne i usługi.
Dokumenty Legal Design od kancelarii armińska radcowie prawni
W naszej kancelarii armińska radcowie prawni niemal codziennie z zastosowaniem narzędzia Legal Design projektujemy i tworzymy umowy i regulamin. Teraz i Ty możesz z nich skorzystać, kupując je w naszym sklepie internetowym. Umowa najmu mieszkania, umowa zlecenia czy regulamin pracy zdalnej przygotowany w oparciu design thinking, a jednocześnie opracowany przez wykwalifikowanych radców prawnych da Ci pewność, że Twoje umowy będą nie tylko wyróżniać się na rynku, ale także zabezpieczą Twoje prawa i interesy. Jesteśmy prekursorami w zastosowaniu legal design do standardowych umów dostępnych dla każdego. Chodź do naszego sklepu i sam się przekonaj!
Obecnie dostępność do informacji staje się kluczowa, jednak dokumenty prawne często pozostają niezrozumiałe i zawiłe dla przeciętnego odbiorcy. Skomplikowany język prawniczy, liczne sformułowania i zawiłe struktury mogą sprawić, że nawet najlepiej wykształceni klienci mają trudności ze zrozumieniem treści umów, regulaminów czy innych dokumentów prawnych. Właśnie tu wkracza legal design – innowacyjne podejście do projektowania dokumentów prawnych, które ma na celu uczynienie ich bardziej zrozumiałymi i dostępnymi dla wszystkich.
Na czym to polega?
Legal design to połączenie prawa, projektowania graficznego oraz zrozumiałej komunikacji. W skrócie jest to sztuka tłumaczenia skomplikowanych przepisów prawnych na język zrozumiały dla przeciętnej osoby.
Pierwszym ważnym elementem legal design jest eliminacja skomplikowanego języka prawniczego, który często jest barierą w zrozumieniu treści dokumentów prawnych. Zamiast tego, stawia się na klarowny, prosty i zrozumiały język, który pozwala każdemu odbiorcy bez trudu zrozumieć dane przepisy prawa. Istotne jest także wykorzystanie grafiki i ilustracji, które wizualizują treść dokumentów. Dzięki odpowiednio dobranym infografikom nawet skomplikowane koncepcje mogą być przekazane w sposób intuicyjny i przystępny. Struktura i układ dokumentów to również istotna kwestia. Legal design dba o logiczne uporządkowanie treści i wyróżnienie istotnych informacji. Robi to stosując na przykład czytelne nagłówki, listy, tabele czy wypunktowania.
Również stosując spójną kolorystykę i czcionki, można poprawić czytelność dokumentów oraz nadać im profesjonalny wygląd.
Jakie korzyści dla firm i klientów daje ta metoda?
Legal design to podejście, które nie tylko czyni dokumenty prawne bardziej zrozumiałymi, ale także przynosi liczne korzyści zarówno dla firm, jak i klientów. Oto kilka z nich:
- Większa zrozumiałość
Dla firm oznacza to, że ich klienci i partnerzy biznesowi mogą łatwiej zrozumieć treść umów i regulaminów. To z kolei redukuje ryzyko nieporozumień i błędów, mogących prowadzić do sporów i kosztownych rozpraw sądowych.
- Szybsze rozwiązywanie sporów
Jasne i zrozumiałe dokumenty prawne pozwalają na szybsze i efektywniejsze rozwiązywanie sporów. Strony konfliktu łatwiej porozumieją się i mogą uniknąć długotrwałych procesów sądowych.
- Zwiększenie efektywności biznesowej
Dla firm legal design oznacza również większą efektywność wewnętrzną. Pracownicy szybciej i łatwiej zrozumieją procedury i zasady panujące w firmie. To z kolei przełoży się na przyspieszenie osiągnięcia biznesowych celów.
- Oszczędność czasu i kosztów
Unikanie nieporozumień i sporów za pomocą zrozumiałych dokumentów prawnych przekłada się na oszczędność czasu i kosztów. Firmy nie muszą angażować się w długotrwałe procesy prawne.
- Lepsza obsługa klienta
Dla klientów legal design oznacza, że mogą oni bardziej zaufać firmie, która prezentuje im zrozumiałe umowy i regulaminy. To z kolei przekłada się na lepszą obsługę klienta.
Legal Design – co dla Ciebie zrobimy?
Metoda Legal Design to doskonałe narzędzie osiągania celów poprzez tworzenie dokumentów jasnych i zrozumiałych dla odbiorcy. Pole do jego zastosowania stale się poszerza.
Jesteśmy entuzjastkami i ewangelizatorkami designu w prawie. Oto, jak możemy Ci pomóc w zaprzęgnięciu go do Twojej działalności:
- Zrobimy przegląd i audyt Twoich dokumentów i zaplanujemy proces wdrożenia dokumentów w metodzie Legal Design
- Zmodyfikujemy lub opracujemy na nowo te dokumenty, którymi posługujesz się w relacji z klientami lub współpracownikami, w tym: umowy, regulaminy, pisma
- Przygotujemy dla Ciebie wzory dokumentów, które wykorzystasz dla swoich usług świadczonych klientom
- Zrobimy dla Ciebie szkolenie z Legal Design
- Wystąpimy jako ekspert od Legal Design na Twojej konferencji lub wydarzeniu
Skorzystaj z naszych doświadczeń! Pobierz ofertę
Napisz lub zadzwoń: kontakt@arminska.pl, tel. 698 828 322
